Een kleur die ik steeds vaker tegenkom in de bermen in mijn wijk is mondkapjesblauw. Een nieuwe vorm van zwerfafval, net wat we nodig hadden, mopper ik dan inwendig.
In het Máximapark iets verderop vond ik bijna hetzelfde blauw maar dan in een blij stemmende vorm: de laatste bloemen van de wilde cichorei (Cichorium intybus) van dit jaar. Vanaf juni bloeit de plant in bermen en op braakliggende stukken grond. Aan de stakerig vertakte stengels groeien iedere ochtend nieuwe bloemen die in de middag weer verwelken. Voor die tijd worden ze druk bezocht door (wilde) bijen en hommels. Cichorei is de overgrootvader van de witlof en dus eetbaar, inclusief de wortels. Die werden vroeger ook wel gemalen en gebrand en gebruikt als koffiesurrogaat.
Blauw heeft in veel culturen iets magisch. Het is de kleur van de oceaan, de huizen van de hindoegoden, de hemel, de mantel van de Maagd Maria, het spirituele en oneindigheid. Kleurenbaas Pantone (waarover ik al twee keer blogde, hier en hier) riep het hemelsblauwe Cerulean Blue uit tot ‘kleur van het millennium’.
Ook blauwe bloemen hebben een speciale aantrekkingskracht. Neem de beroemde Duitse kweker Karl Foerster (1874-1970). Hij had een levenslange fascinatie voor ‘echt’ blauw (dus niet lila of paars of paarsblauw). Hij schreef er vaak over in zijn meer dan 30 tuinboeken en wist vele nieuwe blauwe variëteiten van vaste planten te kweken. Vooral van ridderspoor (Delphinium), die hij heerlijke namen gaf als ‘Gletscherwasser’, ‘Berghimmel’ en ‘Dein blaues Wunder’.
De Nederlandse tuinfilosoof Rob Leopold (1942-2005) was ook gebiologeerd door blauwe bloemen. In een bloemlezing over het fenomeen verzamelde hij teksten van ruim 100 dichters, tuintijdschriftredacteuren, kunstenaars, kwekers en filosofen. Bij de presentatie van ‘Blauwe bloemen’ in 1990 zei bioloog Victor Westhoff:
‘Blauw en groen zijn de fundamentele kleuren van het aardse leven, de polariteit van hemel en aarde. Blauw is de aarde gezien vanuit de ruimte, de weerspiegeling van de hemel in een plas water. Blauwe bloemen verbinden hemel en aarde.’
Ik dacht dat zuiver blauwe bloemen moeilijk te combineren zijn met andere kleuren maar eigenlijk valt dat best mee. Alleen het blauw zoals van de Tibetaanse of schijnpapaver (Meconopsis; hieronder links) en van Salvia patens (hieronder rechts) is zo intens dat het nauwelijks iets anders dan groen om zich heen verdraagt.
Maar het veel zachtere, met wit verdunde blauw van onder andere cichorei, vergeet-me-nietjes (Myosotis) en tja, van wegwerpmondkapjes dus, is een goede compagnon voor bijna alle andere kleuren.
Een klassieke combinatie is bijvoorbeeld die van vergeet-me-nietjes met voorsjaarbollen. De hemelsblauwe wolken minibloempjes weven zich door de stijve stengels en bladeren van tulpen en narcissen en brengen lucht tussen het felle geel, rood en roze.
Hetzelfde effect bereik je met andere lichtblauwe voorjaarsbloeiers zoals sneeuwroem (Chionodoxa), oosterse sterhyacinth (Scilla siberica) en (licht)blauwe druifjes (Muscari).
Het kan ook subtieler. Van half mei tot begin juni is Amsonia ofwel stermaagdenpalm een van de blikvangers in mijn lievelingstuin de Vlinderhof. Er staan twee soorten van deze struikachtige plant: Amsonia tabernaemontana var. salicifolia en de fijnere en lagere Amsonia hubrechtii. Allebei hebben ze opvallende lichtblauwe stervormige bloemetjes, die prachtig kleuren bij de paarse bollen van de Alliums en de vele tinten frisgroen in de tuin.
In eenjarige bloemenweidemengsels (en vervolgens overal in je tuin, want hij zaait zich lekker uit) vind je vaak juffertje-in-het-groen (Nigella damascena). De nog poëtischer Engelse naam ‘Love-in-a-mist’ verwijst naar het fijne, bijna pluizige blad. De bijzonder gevormde bloemen zijn hemelsblauw en ook de zaaddoosjes zijn decoratief. (Witte en roze bloemen komen trouwens ook voor maar daar hebben we het nu niet over.)
Met zijn ‘wilde’ karakter past juffertje-in-het-groen perfect in een veldboeket. Maar hij is ook op zijn plek in een meer experimentele setting. Bijvoorbeeld in samenspel met de bijzondere donkerpaars-blauwe bloemen van grote wasbloem (Cerinthe major ‘Purperascens’).
Of tussen het fijne grind van een prairietuin. Al is de tuin op de foto hieronder eigenlijk een Moorse tuin met prairietuin-invloeden. Je ziet hier de M&G Garden van de vooraanstaande Britse tuinontwerper Cleve West. Daarmee won hij een gouden medaille op de prestigieuze Chelsea Flower Show in 2014.
Zoals zoveel andere evenementen werd de Chelsea Flower Show in 2020 gecanceld. Net als iedereen hoopt ook deze organisatie op betere tijden in 2021. Tijden waarin blauwe vlekken in de berm geen mondkapjes meer zijn maar gewoon blauwe bloemen.
Lees meer over blauw in mijn blog ‘Blauwe maandag’.
Regelmatig nieuwe verhalen over kleur, tuinen en planten in je mailbox?
