Of ik Moestuintjes wilde, appte mijn man vanuit de Albert Heijn. Even twijfelde ik, iets met gefaalde eerdere Moestuintjes, tegengaan van verspilling en ik heb al genoeg zaaiprojecten waar ik niet aan toe kom, maar: doe toch maar. Een goede keus want bij het uitladen van de boodschappentas bleken het geen Moes- maar Bloementuintjes, leuk!
De actie moet de biodiversiteit stimuleren, een prachtig streven natuurlijk. Albert Heijn werkt hiervoor samen met het IVN, het instituut voor natuureducatie. Ik vond het interessant om de Bloementuintjes eens te toetsen: zijn ze daadwerkelijk van waarde voor de wilde insecten hier in Nederland? (Dus niet voor de honingbijen maar voor de meer dan 300 soorten solitaire bijen en voor vlinders.) Veel tuincentra verkopen namelijk zaadmengsels voor bijen of vlinders die helemaal niet geschikt zijn voor de insecten die hier leven. Kermis- of carnavalsmengsels noemen ze die in plantenliefhebbersland.
De Bloementuintjes zijn de opvolgers van de welbekende (en vaak bekritiseerde) Moestuintjes en Moestuinmaatjes. Voor wie ze niet kent (want nee, niet iedereen winkelt bij Albert Heijn): bij iedere 15 euro aan boodschappen krijg je een vezelpotje met daarin een tabletje geperste kokosaarde en een mini-zaaimatje. Instructies op het kartonnen omslag vertellen hoe je te werk moet gaan.
Er zijn 8 verschillende Bloementuintjes en ze zijn (losjes) ingedeeld op kleur. Zo bestaat het Gele tuintje uit dille, meisjesogen en eenjarige zonnehoed en het Regenboogtuintje uit bloemen die qua kleur verschillend kunnen uitpakken: leeuwenbek, zomeraster en goudstrobloem.
Ik was geïntrigeerd door het Rode bloementuintje want echt rode bloemen komen bijna niet voor in de Nederlandse natuur. Maar natuurlijk zit de allerbekendste erin: de klaproos (Papaver rhoeas). Vlinders zul je hier niet op zien want die eten alleen nectar en dat maken klaprozen niet aan. Maar de grasbij, de wimperflankzandbij en de parkbronsgroefbij doen zich graag tegoed aan de enorme hoeveelheden stuifmeel die klaprozen produceren; een groot exemplaar zelfs meer dan 2,5 miljoen korrels per bloem! De bijen gebruiken het voor onderhoud van hun lijf en als voedsel voor hun larven.
De andere bloemen in het rode tuintje zijn incaarnaatklaver en duizendschoon. Spoiler alert: zoals ik al verwachtte zijn die niet oorspronkelijk inheems.
Incarnaatklaver (Incarnatum trifolium) heeft dikke pluimachtige aren van minibloemetjes in een prachtige diep magenta kleur en ja, dat mag je van mij best onder rood scharen. Het is van vroeger uit afkomstig uit het Middellands-Zeegebied en werd gekweekt als paardenvoer. Tegenwoordig wordt incarnaatklaver vaak ingezaaid als groenbemester want hij slaat stikstof op in minuscule knolletjes aan de wortels, net als andere klaversoorten en bijvoorbeeld ook lupines. Onder meer akkerhommels en blauwtjes (een vlinderfamilie) bezoeken incarnaatklaver voor de nectar.
Duizendschoon (Dianthus barbatus) is een anjersoort. Hij heet in het Engels ‘Sweet William‘ vanwege de typisch anjerachtige kruidnagelgeur van de kleine bloemetjes. Die staan in dichte schermpjes en hebben allerlei kleurtinten van roze tot rood en paars. Ze kunnen ook tweekleurig zijn: rood met wit, roze met wit, roze met rood, roze met paars. Het is een nostalgische plant van boerenerven en volkstuintjes. Ook zonder de PR van de AH is hij bezig met een revival want hij is geweldig in boeketten en dus voor in pluktuinen.
Wat me wel verbaast aan de keuze van de samenstellers van de Bloementuintjes is dat duizendschoon een tweejarige plant is. De ideale tijd om te zaaien is in de nazomer en dan heb je de volgende zomer bloemen. Zaaien in het voorjaar, zoals nu, levert dus waarschijnlijk dit jaar nog geen bloemen op.
Net als incarnaatklaver komt ook duizendschoon komt van oorsprong uit zuidelijke streken. Toch wordt hij bezocht door onder andere onze citroenvlinder, de gewone geurgroefbij en de roodpotige groefbij.
De hardcore voorvechters van biodiversiteit en insectvriendelijkheid kunnen natuurlijk van alles aanmerken op de Bloementuintjes-actie. Dat eenjarigen geen duurzame bijdrage kunnen leveren en dat een paar bloemen in een verder betegelde achtertuin geen nut hebben. En dat een deel van de bloemen in de pakketjes oorspronkelijk uitheems is, bij het Rode bloementuintje twee van de drie, zoals we zagen. Inheemse insecten halen er wel voedsel uit maar het is niet optimaal voor ze, is de gedachtegang.
Maar ik hoor bij de rekkelijken dus mijn motto is: beter iets doen dan niets. Hoe dan ook dragen dit soort acties bij aan bewustwording en ieder tegengeluid tegen verstening en blindelings aanplanten van exoten is welkom. En daarbij: er wordt (mede dankzij het IVN) serieus werk gemaakt van voorlichting. Er is een informatieposter voor thuis, een uitgebreide website met tips en achtergrondinformatie (in november 2023 inmiddels uit de lucht) en je kunt zelfs een gratis IVN-cursus doen.
Ja, ik weet het, onze goeie ouwe Appie heeft uiteindelijk gewoon commerciële motieven. In de winkel vind je een display met aanverwante parafernalia: nuttig maar niet nodig (handschoenen, vergrootglas), misschien nuttig maar slecht uitgevoerd (een slap plastic traytje om je Bloementuintjes in te zetten) en per definitie niet nuttig (raamstickers, knuffels) – dus allemaal vervuilend. Toch blijf ik overtuigd: ieder zaadje van verandering dat (figuurlijk) bij iemand wordt geplant is er eentje.
Voor nu (7 april) staan mijn Bloementuintjes ingezaaid en wel in mijn eigen stevige herbruikbare bak op de vensterbank. En wacht ik geduldig op wat komen gaat. Wordt vervolgd!
De bronnen die ik heb geraadpleegd om na te gaan welke insecten op welke bloemen vliegen zijn drachtplanten.nl (inmiddels helaas uit de lucht) en de website van de Vlinderstichting.
Edit 10 april: Ik miste nog het Blauwe en het Witte bloementuintje maar die heb ik nu ook. Check!
Edit 11 april: Yay, de eerste zaailingen zijn opgekomen! Toevallig in het rode potje. Ik vermoed dat het de klaproos is want dat lijkt me de meest kiemkrachtige rakker.
Regelmatig nieuwe verhalen over kleur, tuinen en planten in je mailbox?
