De Vlinderhof, de Oudolftuin in Utrecht waar ik werk als vrijwilliger, is op dit moment een levend schilderij van warme kleuren – niet voor niets wordt Piet Oudolf ook wel ‘de Rembrandt van de tuinen‘ genoemd.
Tussen al dat oudroze, geel en bordeaux zweven platte wolken van talloze minuscule roomwitte bloemetjes. Het is karwijselie (Selinum wallichianum). Niet alleen de bloeiwijze is aantrekkelijk maar ook de stevige purperen stengels en de bladeren, frisgroen en net zo fijn ingesneden als de kanten kragen van Rembrandt.
Oudolf gebruikt in zijn ontwerpen graag planten met zo’n platte bloeiwijze. Ze vormen een welkome afwisseling met bloemen in de vorm van aren, pluimen en bollen en met de verticale strepen van wuivende grassen. In de Vlinderhof zie je bijvoorbeeld combinaties van karwijselie met blauwe knoop (Succisa pratensis), verschillende soorten asters en diamantgras (Calamagostris brachytricha).
Ook insecten zijn dankbaar voor de platte bloemen van karwijselie en zijn familieleden, de schermbloemigen, waaronder fluitenkruid, wilde peen, berenklauw en venkel. Bijvoorbeeld voor zweefvliegen vormen ze een perfecte landingsbaan en bij regen gebruiken hommels ze als paraplu. Verder zijn schermbloemen erg in trek bij vlinders en motten, als drachtplant (dus voor voedsel) en als waardplant (om eitjes af te zetten).
Anders dan voor Rembrandt is kleur voor Piet Oudolf geen rode draad in zijn werk. Het ‘skelet’ van planten ofwel hoe ze eruit zien als ze zijn uitgebloeid en zelfs afgestorven is voor hem belangrijker. Dat neemt niet weg dat de planten die hij toepast in zijn ontwerpen vrijwel altijd ’twee voor de prijs van één’ zijn; én een fraaie bloei, én een krachtig herfst- en winterbeeld. Dat geldt ook voor karwijselie. De stengels en bloemhoofden verdrogen in de loop van de winter maar storten niet in.
De naam karwijselie verwijst naar twee kruiden: karwij en peterselie, allebei ook schermbloemigen. Inderdaad lijkt karwijselie uiterlijk op karwij en heeft de geur wat weg van peterselie. Anders dan karwij en peterselie is karwijselie niet geschikt als geneeskrachtig kruid of in de keuken. Maar als sierplant is het een echte blikvanger. Als solitair (los staande plant). Of zoals in de Vlinderhof, als luchtige toets in het Rembrandtiaanse najaarspalet en als horizontaal grafisch accent dat structuur geeft aan de winterborder. Niet voor niets wordt karwijselie ook wel de koningin van de schermbloemen genoemd. Een koningin met een kanten kraag.
Deze blog is een bewerking van een nieuwsbericht dat ik eerder schreef voor de nieuwsbrief en website van de Vlinderhof.
Beeldspraken galore als het gaat om het beschrijven van de schoonheid van de Vlinderhof 😉 In mijn blog Geweven tapijten vergelijk ik de tuin deze tijd van het jaar met een 4D-schilderij.
Omslagfoto Rembrandt or his studio, 1635, Public domain, via Wikimedia Commons
Regelmatig nieuwe verhalen over kleur, tuinen en planten in je mailbox?
