De afgelopen dagen stonden niet alleen in het teken van de hitte maar ook van de kleuren die die hitte in beeld brachten. En zowat iedereen vond er wat van.
Verhitte discussie
Er was een code oranje en discussie over die code oranje want waarom gold die wel in de ene en niet in de aangrenzende provincie? Er was kritiek op ‘de overdaad aan geel, oranje en rood’ en het ‘strooien met weercodes’ in het algemeen. Want, zo kopte de Telegraaf, ‘wat heb je over als er écht iets ergs gebeurt?’ (Niet verrassende spoiler: een sociaal psycholoog vindt de weercodes-in-kleur onnodige bangmakerij.) En Buienradar.nl postte op Facebook een rood- en donkerrood gekleurd temperatuurkaartje van Nederland en deed daarbij een opmerkelijk verzoek:
Begin nu eens een keer niet over de rode kaart, paniekzaaien etc. Voor een makkelijk overzicht is gekozen voor temperatuursafhankelijke kleuren. Rood is bijvoorbeeld een warme kleur en blauw een koude kleur. Dank u.
Tevergeefs, want het bericht veroorzaakte natuurlijk een lawine aan reactionaire en klimaatontkennende opmerkingen. Ugh.
Maar goed. Hoogtijdagen voor weerwatchers (ofwel: zowat alle Nederlanders) en smullen voor kleurwatchers zoals ik want zo vaak gaat het in het publieke debat niet over kleur.
Inspiratie
Het is niet voor het eerst dat de relatie tussen kleur en weer me inspireerde tot een blogpost. Bijvoorbeeld naar aanleiding van een stormwaarschuwing in november 2023 onderzocht ik in Code oker welke kleurtinten tussen geel en oranje in liggen.
Bij de waarschuwingen en weerkaartjes van de afgelopen dagen moest ik denken aan ‘hot borders’, plantvakken met vooral planten met rode, oranje en gele bloemen en bladeren. Beroemd is bijvoorbeeld de ‘hot garden’ in Rosemoor, een showtuin van de Britse Royal Horticultural Society. Deze tijd van het jaar bloeien daar planten als de knalrode Hemerocallis ‘Pardon Me’, Helenium ‘Sahin’s Early Flowerer’ in allerlei tinten oranje en de warmgele Solidago ‘Goldenmosa’. Een ander ontwerp voor een prachtige hot border vond ik op tuinierplatform Gardenia. Daarin vind je onder andere perzikkleurige en gele Achillea, scharlakenrode Monarda ‘Gardenview Scarlet’ en de koperachtig oranje Dahlia ‘Bishop of Oxford’. Zijn auberginekleurige bladeren geven diepte terwijl het groengeel gestreepte siergras Hakonechloa macra ‘Aureola’ zorgt voor levendigheid.
Perceptie van temperatuur
Veel (Nederlandse) tuiniers houden van zachte kleuren en vinden een hot border te heftig – men ervaart een overdaad aan geel, oranje en rood kennelijk niet alleen bij de weercodes. Maar de tijden veranderen misschien. In mijn eerdere blogpost Kleur en klimaat filosofeerde ik over de vraag of we niet voor fellere, meer intense kleuren (moeten?) gaan kiezen nu het zonlicht steeds intenser schijnt te worden. Tegelijkertijd kan het juist bij een blakerende zon prettig zijn op een plek met planten met bloemen en bladeren in lichte, koele kleuren. Niet zozeer omdat ze daadwerkelijk minder hitte absorberen dan donkerder gekleurde planten (iets wat bij de keuze voor harde materialen als tegels wél aantoonbaar verschil maakt) maar vanwege de perceptie van koelte.
Daarom nog even terug naar de opmerking van Buienradar over warme versus koele kleuren. Bizar dat het verbeelden van warmte met rood tegenwoordig wordt opgevat als politieke stellingname. Want het is algemeen aanvaard dat tinten aan de rood-oranje-gele kant van het spectrum ‘warm’ zijn en die aan de groen-blauw-paarse kant ‘koud’ of ‘koel’. Een kamer die grijsblauw is geverfd lijkt echt koeler dan eentje met oranje muren en een hot border doet ook op bewolkte, koele dagen warm aan. Dat komt door onze emotionele associatie met natuurlijke fenomenen.
When we sit next to a fire or stand under the sun, we feel warm. Fire spans the red-to-yellow gamut. The setting sun also has a similar range. When we touch ice or step out into a steely winter day, we feel cold. The colors of ice and winter span from blues to violets to icy grays.
Aldus Arielle en Joan Eckstut in hun boek What is color?
Dus ja, alleen al van de aanblik van zo’n rood gekleurd kaartje breekt je spontaan het zweet uit. Maar de manier van weergeven sluit gewoon aan bij de realiteit van hoe we kleur en temperatuur intuẗief ervaren, en is dus de enige logische keuze.
Neerslag
Intussen werd het woensdag, de dag van de grote weersomslag waar bijna iedereen naar snakte. Na de koele lucht volgde regen, op sommige plekken véél regen. Dit verlegde de focus naar een andere weerkaart: die met de neerslagverdeling. Waarbij rood niet meer stond voor hitte maar voor extreme hoeveelheden regen en dus voor gevaar – ook een associatie die we hebben met rood. Interessant is dat de overtreffende trap (nóg meer regen!) volgens de legenda in dit geval niet donkerrood is maar paars. Code paars, die kenden we nog niet. Gelukkig stond die niet op de kaart dus hoefden we er ook niet over te discussiëren.
Meer zomerse tuinverhalen lezen? Mijn eerdere blogposts Een zee van Oost-Indische kers en Summerwine gaan over oranje en dieprode kleurenknallers en Verwondertuin over het overweldigende effect van een hoogzomertuin gevuld met blikvangers. Vuurwerk in de tuin is een winterse blogpost maar gaat ook over warme kleuren en de hot border van Rosemoor.
Planten, heesters en bomen in je tuin brengen natuurlijk sowieso verkoeling. Niet alleen omdat ze schaduw geven maar ook omdat ze actief vocht verdampen en daarmee een soort natuurlijke airco vormen. De kleur maakt niet zoveel uit maar wel geldt: hoe groter de bladeren en hoe voller de plant, hoe groter het effect. Laagblijvende planten hebben ook een belangrijke functie. Ze houden de grond koel en zorgen ervoor dat de bodem minder snel uitdroogt.
Regelmatig nieuwe verhalen over kleur, tuinen en planten in je mailbox?
Omslagfoto Joan Njenga via Pixabay
Met dank aan Femmie voor de inlogcode van de Telegraaf 🙂
